Appeltaart van oma Budel

Appeltaart van oma Budel

Riet Fiddelaers-Jaspers zat na een grondige verbouwing tegen een wel erg lege keukenmuur aan te gapen. Ze kreeg een prachtidee: ze liet het recept van de appeltaart van haar moeder op die muur kalligraferen, compleet met haar handtekening eronder. Die appeltaart staat in de familie bekend als de ‘appeltaart van oma Budel’ en het recept wordt van generatie op generatie doorgegeven. Nu wij hem ook hebben gebakken, willen we het recept warm aanbevelen aan andere families. Dit is dé appeltaart waarnaar je verlangt als je onweerstaanbare trek hebt in appeltaart.


“Mijn moeder moest vroeger de eindjes aan elkaar knopen. Ze had vier dochters (ik ben de oudste) en een zoon te onderhouden én een man die nogal royaal omsprong met het beetje geld dat er te besteden viel. Van zijn spilzucht kreeg ze het Spaans benauwd. Mijn vader begon – zeer tegen haar zin – een winkel in bedrijfskleding, naaibenodigdheden en naaimachines. Als hij weinig naaimachines verkocht had, steeg de spanning in huis. Was de verkoop goed, dan werd hij euforisch en zeer royaal.

Een kookwonder was mijn moeder zeker niet en ze kookte ook niet graag. Vanaf het moment dat ik op de Vormingsklas kookles kreeg, nam ik het koken in het weekend van haar over. Ik bracht wat meer variatie op tafel en zo deed bijvoorbeeld de gegratineerde witlof zijn intrede.

Bakken, daar had ze wel veel plezier in. Als Limburgse boerendochter bakte ze in haar jonge jaren met de kermis tientallen vlaaien in het ‘bakhoes’ op het erf. In ons piepkleine keukentje stond ze zingend haar appeltaarten te bakken, een rijstevlaai of haar heerlijke kruimeltjesvlaai. Ik stond al te trappelen om de lepels af te likken of – als ik geluk had – om met mijn vingers de mengkom leeg te schrapen. Moeder zong Limburgse liedjes en oude volksliedjes.

We groeiden op in Budel, op de grens van Limburg en België. Hans Teeuwen komt er ook vandaan, ik had op de Vormingsklas gymles van zijn vader. Toen wij kinderen zelf kinderen kregen, heette mijn moeder voortaan “oma Budel” en zo kwam deze appeltaart aan zijn naam.
Het recept is nu letterlijk onvergetelijk, want ik heb het levensgroot op mijn keukenmuur laten kalligraferen. Compleet met de handtekening van mijn moeder eronder.

Het appeltaartrecept van oma Budel op de keukenmuur van Riet
Riet: “Het recept van de originele appeltaart van Oma Budel op mijn keukenmuur. Dat levert altijd mooie gesprekken op met mensen die voor het eerst op bezoek komen.”

Inmiddels bakken ook mijn kleinzonen deze appeltaart van oma Budel, het recept wordt generatie op generatie doorgegeven.

De handgeschreven recepten van mijn moeder zijn mij zeer dierbaar. Haar rijstevlaai, haar Limburgse wafels, en natuurlijk ook het recept van haar appeltaart. Vergeelde blaadjes vol botervlekken, maar ik koester ze. Regelmatig vragen mijn zussen mij om een bepaald recept. We zijn allemaal uitgevlogen, maar de recepten van mijn moeder voeren ons moeiteloos terug naar onze kinderjaren in Budel.”

Oma Budel en kleindochter Renske
Riet: “Oma Budel in het verpleegtehuis in 2007, een jaar voor haar overlijden op 85-jarige leeftijd. Mijn jongste dochter Renske eet samen met haar appeltaart. Ze hebben er duidelijk plezier in samen. Mijn moeder was toen al zeer dement maar de smaak van vlaai en appeltaart was ze niet vergeten en ze kon er ontzettend van genieten.”

Riet Fiddelaers-Jaspers (1953) is rouw- en verliesdeskundige, auteur van vele boeken over hechting, rouw en trauma.

Ingrediënten

Deeg:

  • 400 gram bloem en zakje bakpoeder of 400 gram zelfrijzend bakmeel
  • 200 gram witte basterdsuiker
  • 200 gram boter
  • 2 pakjes vanillesuiker
  • 1 ei (kloppen)
  • 2 eetlepels water

Vulling:

  • 750 gram goudreinetten in blokjes of schijfjes
  • 1 eetlepel kaneelpoeder
  • 1 zakje vanillesuiker
  • het sap van 1 citroen
  • 1 lepel custardpoeder

Extra:
paneermeel en room (of koffiemelk)

Bereidingswijze

  • Meng de ingrediënten voor het deeg met een koele hand tot een deegbal. Zet het een uur in de koelkast om te rusten.
  • Intussen de appels schillen en in blokjes of schijfjes snijden. Vermengen met het citroensap, de kaneel en de vanillesuiker (en als je dat lekker vindt wat extra kristalsuiker) en de eetlepel custardpoeder.
  • Rol vervolgens het deeg uit, passend in de springvorm (iets bewaren om reepjes bovenop te maken). Strooi er wat paneermeel op, verdeel daarna de vulling op het deeg. Maak het af door er reepjes deeg diagonaal op te leggen. Lak die af met room (of koffiemelk) en strooi wat suiker op de reepjes.
  • Zet de springvorm in een koude oven en zet die op 250 graden. Na 10 minuten schakel je terug naar 160 graden en bak je de appeltaart nog 45 minuten. Mijn moeder plaatste er een kopje water bij. Bij de moderne stoomovens is dit meestal niet noodzakelijk en kun je een stand kiezen (bijvoorbeeld VarioGuide) waarbij wat stoom toegevoegd wordt.

Wat vonden wij ervan?

Jan vindt algemene foto
Jan Heemskerk

Het is niet breed bekend, maar ik ben telg van een lang en roemrucht appeltaartgeslacht. Dit vanwege de appelboom in de tuin van mijn oma, die altijd appels droeg rond mijn verjaardag, 21 september, zure goudrenetten, de enig juiste appel voor een appeltaart. Mijn oma bakte die taart, mijn moeder bakt nog steeds die taart, maar vreemd genoeg heb ik nog nooit in mijn leven zelf een appeltaart gebakken. Tot vandaag. Tot deze: een machtig brok deeg, bijna een kilo goudrenetten, een stevige stoot vanillesuiker, kaneel, citroensap en – vreemd genoeg – een eetlepel custardpoeder. Koud in de oplaaiende oven, na 10 minuten terug naar 160 graden, en rustig 45 minuten garen. Nou: ik wil niet opscheppen en Heel Holland Bakt zal ik er niet mee winnen, maar ik durf mijn voorouders in het Walhalla met mijn taart straks zonder schaamte onder ogen te komen. Hij was lekker, met een mooie bodem, frisse appel met citroen-accent en genoeg vanille voor een weeshuis. En een geur waar je huizen mee verkoopt. Een waardig recept.

Marcel is zwaar onder de indruk van de bakkunsten van Jan
Marcel Maassen

Appeltaart kan overweldigend lekker zijn en hevig teleurstellen. Deze appeltaart is van de eerste soort. Allemachtig lekker! Als Jan, die nog nooit in z’n leven een appeltaart had gebakken, dit uit zijn oven weet te toveren, dan mag je wel spreken van een succesrecept. 
Soms eet je een appeltaart die vrijwel uitsluitend uit appel bestaat en waarbij je nauwelijks koek proeft. Dan eet ik liever een appel. En andersom blief ik ook niet, alleen maar koek en nauwelijks een stukje appel te vinden. Deze heeft precies de goede verdeling. Ook het zoet is perfect afgemeten. De kwaliteit van de appeltaart bepaalt in de horeca dikwijls of er gasten komen of niet. Bak ‘m –  straks als het weer mag – volgens het recept van oma Budel en ze staan te dringen om een plekje.

Deel dit lievelingsgerecht

Dit vinden wij ook héél lekker (en jij vast ook)

Pasta al ragu - bolognese saus
Hoofdgerecht vlees

Pasta al ragù (bolognese) van Sarah Puozzo

De allerlekkerste bolognesesaus maak je zelf met dit recept van Sarah Puozzo, half Vlaams en half Venetiaans, getooid met de officiële titel Master of Pasta. Sarah ontfutselde dit recept aan een kok genaamd Mario – hoe zou hij ook anders hebben moeten heten? – uit de Emilia-Romagna. Deze regio in het noorden van Italië is de kraamkamer van de bolognesesaus die men daar ragù noemt. Mocht je eens in Bologna zijn, verlaat de stad dan zeker niet zonder een goed bord dampende pasta al ragù te hebben geproefd. En wil je gewoon nú zelf de lekkerste bolognesesaus maken? Hierzo, met dit recept voor het lievelingsgerecht van Sarah zet je het zo op tafel.

Thaise vegetarische ovenschotel met rijst, pompoen, kokosmelk en cashewnoten van Karlijn Visser
Hoofdgerecht vegetarisch

Ovenschotel met rijst, kokosmelk, pompoen, broccoli en cashewnoten

Dit lievelingsgerecht van Karlijn Visser komt uit het kookboek De Groene Bakplaat van Rukmini Iyer. Karlijn noemt het één van haar beste culinaire ontdekkingen. Het boek staat vol gezonde, snelle en lekkere vegetarische en veganistische ovengerechten. Zoals deze ovenschotel met pandanrijst die lekker kleverig kookt in kokosmelk, met pompoen en brocoli, verbrokkelde cashewnoten en een frisse dressing van limoen en koriander.

Rosolje, Estlandse feestsalade
Hoofdgerecht vlees

Rosolje, Estlandse feestsalade van Willem Westerik

De salade die grafisch vormgever Willem Westerik elke jaarwisseling opdient, is vernoemd naar zijn vader: Co’s oudejaarsavondsalade. Beeldend kunstenaar Co Westerik vervolmaakte het recept voor rosolje, de nationale aardappel- en bietensalade van Estland, door er biefstuk aan toe te voegen. Wij weten werkelijk niet waarom je deze salade maar één keer per jaar zou mogen eten.